Odpowiedź na tytułowe pytanie jest prosta: ulica Wiślna jest nad Wisłą – tylko, że Wisłą sprzed ponad 1000 lat…
Wisła dawniej
Dawniej Wisła była dynamiczną, nieustannie zmieniającą się rzeką. Dopiero od 200 lat spętano ją ciasnymi liniami wałów przeciwpowodziowych, a koryto wyprostowano. W średniowieczu jednak, Wisła rozwidlała się i płynęła często jednocześnie kilkoma nurtami, po których pozostało mnóstwo starorzeczy. Jedno z takich zakoli istniało niegdyś na Zwierzyńcu!
Gdzie była ulica Wiślna gdy ją wytyczano?
W czasach lokacji Krakowa (połowa XIII wieku) było to już zakole zamierające. Było odcięte od głównego nurtu pod koniec XIV wieku, co po części było dziełem ludzi. Zakole zaczynało się poniżej dzisiejszego ujścia Wilgi i klasztoru Norbertanek na Salwatorze. Biegło przez zachodnie Błonia aż po tereny AGH, zawracało tamtędy ku miastu i na wysokości Collegium Maius, plantami, Wisła biegła ku Wawelowi, łącząc się tam z głównym nurtem. Dawniej więc, ulica Wiślna i brama Wiślna – jedna z ośmiu bram Krakowa, strzegąca traktu praskiego – faktycznie otwierały się na Wisłę. Zakole to odcięto w średniowieczu groblami (stąd Plac na Groblach), wykorzystując je do zakładania stawów rybnych (stąd Plac na Stawach). To na tamtejszych stawach założono królewską „firmę” o nazwie Stróża Rybna. Zajmowano się tam przechowywaniem ryb na sprzedaż, ich certyfikowaniem pod względem świeżości i strzeżeniem przed kradzieżą.
Ślady tego starorzecza widać pośrednio na planie Hoeferna z 1779, jako jego kontynuację po drugiej stronie nowego (obecnego) nurtu Wisły, na Dębnikach. Zielony łuk mokradeł, ciągnący się w rejonie dzisiejszych ROD Dębniki i Parku Dębnickiego. Także w aktach sądowych mieszczan krakowskich z późnego średniowiecza zachowały się wpisy o sprawach dotyczących gospodarstw u wylotu ulicy Wiślnej: „tam gdzie dawniej Wisła płynęła”. Także nazwy dawnych wsi w tym rejonie zdradzają ich związek z rzeką: Pobrzeże, Rybaki, Rybitwy ,czy Wielki Brzeg.
Czy był Żabikruk
Były również bagna w starorzeczu Wisły na północ od Wawelu. W miejscu Plant, na wysokości Muzeum Archeologicznego – nazywano je Żabikrukiem, i to tam miał swój żywot zakończyć smok wawelski.
_________________________
Ciekawostka ta powstała przy współpracy z akcją Honorowy Południk Krakowski
