Krakowski Południk Zerowy

Dziś o polskim Greenwich w Krakowie! Czyli o Krakowskim Południku Zerowym.

Mawia się, że „Kraków jest pępkiem świata”, ale okazuje się, że Kraków jest też osią świata!

W szkole, na lekcjach geografii zapewne słyszeliście o południku zerowym Greenwich:. Niezwykłej linii, która dzieli Ziemię na półkulę wschodnią i zachodnią, łącząc zarazem oba bieguny. Tu w Krakowie też mamy południk zerowy i to o niezwykle bogatej historii, a wraz z nim nasze polskie Greenwich.

Południk zerowy w Greenwich dzieli Ziemię na półkulę wschodnią i zachodnią.
Kiedyś podobnie funkcjonował południk przechodzący przez krakowskie obserwatorium.

Krakowski południk zerowy przebiega przez stare obserwatorium astronomiczne w ogrodzie botanicznym UJ przy ulicy Kopernika. Formalnie został wyznaczony w 1792 roku i stosowany był do lat 60-tych XX wieku. Służył jako podstawa dla sygnału czasu nadawanego z obserwatorium w Polskim Radiu. Ma on jednak historię znacznie dłuższą, bo sięgającą końca XIV wieku; korzystał z niego Mikołaj Kopernik pisząc swoje słynne dzieło „O obrotach sfer niebieskich” oraz Stanisław Pudłowski. Ten drugi w 1642 jako pierwszy w historii nauki zaproponował stworzenie uniwersalnej jednostki długości – metra. Południk pojawiał się też na wielu mapach oraz kalendarzach z XVIII i XIX wieku. Z czasem jednak wyparł go jego angielski odpowiednik z Londynu i o Polskim Greenwich zapomniano.

Dziś, popularyzacją wiedzy o tym niezwykłym obiekcie zajmuje się właśnie akcja @HonorowyPołudnikKrakowski. Już w przyszłym roku, linia krakowskiego południka zerowego zostanie oznaczona, aby każdy mógł poczuć się jak w Greenwich. A tymczasem, południk odszukać pomaga ozdobna kolumna w murze ogrodu botanicznego przy ul. Kopernika, gdyż szczęśliwie przebiega on przez sam jej środek.

Współczesna wartość długości geograficznej tego południka to 19°57’21,237″ E. Sprawdźcie na mapie: być może, Krakowski Południk Zerowy przebiega przez waszą okolicę albo wasz dom! Wtedy będzie mogli powiedzieć, że mieszkacie na dwóch półkulach jednocześnie 😁

Wpis napisany przez Mariusza Meus – Honorowy Południk Krakowski.

Więcej tekstów tego autora: TUTAJ.

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *