Plac Gwardyi Narodowej. Że co?
Proszę – oto jest. Kamienica narożna zwana Domem Szołayskich, obecnie należąca do Muzeum Narodowego. O samych Szołayskich może innym razem, nas interesuje w tej chwili umieszczona tu (dość wysoko, od strony placu) tablica. Nie znajdziemy w jej treści jakiegoś wielkiego przekłamania. Upamiętnia ona po prostu fakt nazwania placu Szczepańskiego placem Gwardii Narodowej. Jedyne co się nie zgadza to fakt, że przecież plac ten tak się nie nazywa. To znaczy nazywał się, ale bardzo krótko. Nazwę tą otrzymał w 1811 roku, na cześć Gwardii Narodowej – czyli swego rodzaju milicji miejskiej z czasów Księstwa Warszawskiego. Ta elitarna formacja miała w zwyczaju urządzać swe ćwiczenia właśnie tutaj, na placu świeżo powstałym po zburzeniu kompleksu kościoła św. Szczepana.
Pierwsze administracyjne nadanie nazwy miejscu
Warto zauważyć, że była to pierwsza w Krakowie decyzja administracyjna, mająca nadać nazwę urzędową jakiejś przestrzeni miejskiej. Do tego momentu stosowano zwyczajowe nazwy ulic i placów, nieraz różniące się od siebie dość znacznie. Jedna ulica miała np. kilka różnych nazw i ciężko było ustalić, czy rozmówcom chodzi na pewno o to samo miejsce. Inne znowu nazwy powtarzały się wielokrotnie, tyle że w różnych punktach miasta. Tak więc panował chaos i dopiero od placu Szczepańskiego rozpoczęto porządkowanie tego wszystkiego. Niestety początki były trudne. Urzędowo wymuszonej nazwy placu Gwardii Narodowej nikt bowiem nie używał. Władze miasta prosiły, zachęcały, zalecały i nic. Zdecydowano się nawet nadać placowi tą samą nazwę raz jeszcze, by do wszystkich obywateli dotarło. Też nic. Decyzje urzędowe były nieskuteczne. Wszyscy chodzili i handlowali „na Szczepańskim”. W końcu miasto machnęło ręką i pozostawiono nazwę zwyczajową. Została tylko nieaktualna tablica…
