Kto to jest żyd? Co to jest Tora? Gdzie się ją przechowuje? Dwa jesienne święta żydowskie… To wszystko w tym wpisie, który jest zbiorem kilku postów z naszego facebooka i instagrama.
Kto to jest Żyd?
Najprościej ujmując to ktoś, kto identyfikuje się jako Żyd, czyli uważa że na dobre i złe jest związany z narodem żydowskim.
A o co chodzi z tym “narodem żydowskim”?
W skrócie:
Żydem możesz czuć się ze względu na wyznawaną wiarę lub przez wzgląd na więzy krwi.
Dłuższa wersja:
W Biblii lud żydowski nazywany jest “wspólnota domową” inaczej “domem Izraela”. Analogia do rodziny jest tutaj najbliższa.
Wspólnota rodzinna jednoczy się przez wzajemna miłość, ale także przez wspólne tradycję czy doświadczenia z przeszłości. Duch wspólnotowy ogarnia nie tylko tych, co mieszkają pod jednym dachem, ale także tych których los rzucił daleko. Tak samo rodziną jest nie tylko ktoś kto się w niej urodził, ale także ten, kto do niej dołączył. Także syn który nie wypełnia tradycji dalej jest członkiem rodziny. Dlatego możesz należeć do narodu żydowskiego mieszkając w każdym zakątku ziemi, możesz być dopiero co nawróconym, lub niewierzącym, ale czuć, że pochodzisz z rodziny żydowskiej.
Na podstawie książki “Żydzi – naród, historia, religia.” aut. Leo Trepp
Jako mieszkanka Polski zastanawiam się ile jest we mnie procent żydowskiej krwi 🙂 Można zrobić sobie badanie genetyczne i to sprawdzić. Ja sobie kiedyś zrobię, a Ciebie też to ciekawi?
Tora – najważniejszy element kultury żydowskiej
Na zdjęciu sukienka na Torę wystawiona w sklepiku z antykami.
Co to jest Tora?
Wiara i tradycja żydowska opiera się na Torze.
Prostsza wersja:
Najprościej ujmując Tora to święta księga religii, zwój Pięcioksięgu Mojżeszowego.
Tora to pierwsze pięć ksiąg żydowskiej Biblii zwanej Tanak. Tanak to część Biblii nazywanej przez chrześcijan Starym Testamentem.
Polskie nazwy ksiąg, które wchodzą w skład Tory to:
1. Księga Rodzaju
2. Księga Wyjścia
3. Księga Kapłańska
4. Księga Liczb
5. Księga Powtórzonego Prawa
Wersja rozszerzona:
Słowo Tora ma też szersze znaczenie, jako coś więcej niż Święta Księga.
Tradycja mówi że Mojżesz otrzymał na górze Synaj od Boga treść Tory do spisania i Torę ustną. Tora ustna to bardzo skrupulatna interpretacja tekstu Tory pisanej. Ta interpretacja została z czasem spisana w Talmudzie. Jednak nadal mogą powstawać nowe interpretacje. Dlatego w najpełniejszym sensie Tora to wciąż wzbogacany zbiór nauk, wspólne dziedzictwo.
Nazwa Tora oznacza więc także całą naukę, prawo, wskazówki jak należy żyć. Jako całość – święta księga i wciąż żywy zbiór nauk.
Na podstawie książki “Żydzi – naród, historia, religia.” aut. Leo Trepp
Dla religijnych żydów i chrześcijan Biblia jest wskazówką, a dla Ciebie? Chociaż autorytetem?
Dla mnie jedno i drugie.
Nazwa Tora oznacza więc także całą naukę, prawo, wskazówki jak należy żyć. Jako całość – święta księga i wciąż żywy zbiór nauk.
szafa ołtarzowa
Na zdjęciu jest wnętrze synagogi. Ten element przypominający szafę ołtarzową z katolickich kościołów to Aron ha-Kodesz. Jest to miejsce przechowywania Tory – świętej księgi dla Żydów. Ta materiałowa zasłona, nazywana parochet ma symbolicznie oddzielać strefę sacrum od profanum. W Świątyni Jerozolimskiej parochet był zasłona oddzielającą najświętsze miejsce w którym znajdowała się Arka Przymierza od reszty świątyni. Mógł ją przekroczyć tylko Arcykapłan, raz w roku, w święto Jom Kipur o którym za moment.
W Nowym Testamencie parochet spotykamy w Ewangelii Mateusza “A oto zasłona przybytku rozdarła się na dwoje z góry na dół.” (Mt. 27,51)
Zasłona była przegrodą pomiędzy ludźmi, a Bogiem. Grzeszni ludzie widząc świętego Boga byli zagrożeni śmiercią. Niektórzy teologowie interpretują to zdarzenie – rozdarcie się zasłony w momencie śmierci Jezusa jako znak. Znak, że grzechy ludzi zostały odkupione śmiercią Chrystusa na krzyżu, a granica rozwarła się, przepaść została zasypana i przestrzenne oddzielenie ludzi od Bogiem nie ma już sensu.
Czy jak słyszycie interpretacje teologiczne to uciekasz czy raczej wyrywasz się z “mów mi jeszcze”?
Jom Kippur
Jom Kippur to dzień na pojednanie się z Bogiem, oczyszczenie się przez przez praktykę postu, pokutowania i przebaczania innym ich przewinień. Zakaz pracy i nakaz postu ma pomóc w przemyśleniu motywów swojego postępowania w mijającym roku.
„Rzekł jeszcze Pan do Mojżesza, mówiąc: Lecz dziesiątego dnia tegoż miesiąca siódmego, dzień oczyszczania jest; zgromadzenie święte mieć będziecie, a będziecie trapić dusze wasze, ofiarując ognistą ofiarę Panu. Żadnej roboty nie będziecie czynili w ten dzień; bo dzień oczyszczania jest na oczyszczenie was przed obliczem Pana, Boga waszego. A wszelka dusza, która by się nie trapiła tego dnia, wytrącona będzie z ludu swego. Także, ktobykolwiek czynił robotę jaką w tenże dzień, wytracę człowieka tego z pośrodku ludu jego. Żadnej roboty nie czyńcie; ustawa to będzie wieczna w narodziech waszych. Sabat odpocznienia mieć będziecie, gdy trapić będziecie dusze swe; dziewiątego dnia tegoż miesiąca, wieczór, od wieczora aż do wieczora, obchodzić będziecie sabat wasz.” Ks.Kapłańska 23,27-32
Kultura żydowska fascynuje mnie ogromnie!! Kogoś jeszcze?
święto namiotów
Widać tu szałas, namiot, po hebrajsku sukkot. Ten konkretny stoi obok czynnej krakowskiej synagogi. Stoi tu ponieważ trwa siedmiodniowe święto Sukkot, upamiętniające czterdziestoletnią wędrówkę Żydów przez pustynię z niewoli egipskiej do Ziemi Izraela, podczas której mieszkali w szałasach. Zgodnie z tradycją taki szałas ma się stać dla Żyda drugim domem. Ma się to wyrażać przede wszystkim przez spożywanie tam posiłków, oraz jeśli klimat na to pozwala również przez nocowanie tam. Kobiety i dzieci zwolnione są z tego obowiązku, ale mogą też brać w tym udział.
Szałas symbolizuje opiekę Bożą, jaką Żydzi byli otoczeni podczas swojej wędrówki przez pustynię. Zasady jakie musi spełnić sukkot to przynajmniej trzy stabilne ściany i dach wykonany z roślin. Szałas musi stać pod gołym niebem, a przez dach powinno być widać gwiazdy.
Każdego poranka do szałasu zapraszani są też symbolicznie dostojni, honorowi goście : Abraham, Izaak, Jakub, Józef, Mojżesz, Aaron i Dawid.
W ostatnim dniu tych świąt jest uroczysty dzień upamiętniający otrzymanie od Boga Tory – czyli najważniejszej księgi dla judaizmu.
Nie wiem jak Was, ale mnie cieszy ten widok. Dla mnie oznacza, że ta religia odradza się w naszym mieście. Osobiście lubię ją zgłębiać, bo to z niej wywodzi się chrześcijaństwo. Poznając ją, poznaje podstawy naszej kultury i własnej religii.
mezuza – symbol kultury żydowskiej
Dobrze widoczny znak, że mieszkają gdzieś religijni żydzi.
Mezuza, przytwierdzona do framugi, w ⅓ wysokości lub na linii oczu. Uświęca żydowski dom i jednocześnie ciągle przypomina o bożej wszechmocy (czasem traktowana jest jak amulet).
Na mezuzie widnieją hebrajskie litery oznaczające jedno z imion Boga – Szad(d)aj – Wszechmocny. Religijny Żyd przechodząc przez drzwi dotyka palcami tych liter, a potem całuje swoje palce.
Wewnątrz jest zwykle zwitek pergaminu z fragmentem modlitwy zaczynającej się od słów “Słuchaj Izraelu, Pan jest naszym Bogiem – Panem jedynym” (Pwt. 6,4) Jest to modlitwa Szema Jisrael, jedna z najważniejszych modlitw żydowskich. Odmawiana codziennie rano i wieczorem. Jest to krótkie wyznanie wiary, pierwsza modlitwa, którą ojciec uczy dzieci i słowa wypowiadane na łożu śmierci.
Mezuza zwykle wisi pod kątem. Jest to tradycja i wynik kompromisu. W XI wieku uczony rabin imieniem Raszi uważał, że powinna wisieć pionowo, a jego wnuk Jakub ben Meir, że poziomo.
Widzieliście ślady po mezuzach gdzieś w swoich okolicach?
Fascynuje Cię kultura żydowska? Chcesz razem z nami poznać krakowską dzielnicę żydowską?
