Kopiec Krakusa
Grobowiec, czy obserwatorium astronomiczne?
Wczorajsza równonoc i początek astronomicznej jesieni to dobry moment, by zapytać: gdzie w Krakowie leży najstarsze obserwatorium astronomiczne? W ogrodzie botanicznym? Nie. Jest bowiem znacznie starsze obserwatorium i to o dobre 1000 lat!
A jest nim dobrze znany kopiec Krakusa. Choć tradycyjnie uważa się go za kurhan grobowy, wiele wskazuje, że miał on inne przeznaczenie i bardziej złożoną historię. Sam kopiec wznoszono w 4 fazach. Pierwszą był mały kopczyk usypany na skalnym garbie, faktycznie mogący być kurhanem, a IV jest tą obecną. Fazy II i III posiadały zastanawiające elementy: centralnie ustawiony drewniany pal i promieniście rozchodzące się dębowo-wiklinowe płotki ustawione na powierzchni.
Dotąd owe płotki interpretowano jako elementy konstrukcyjne, mające zapobiegać osuwaniu się ziemi. Ich promienisty układ niewiele by pomógł w stabilizowaniu nasypu. Za to niedawno udowodniono, że kierunki ustawienia płotków nie są przypadkowe. Wskazują one ekstremalne kierunki (azymuty) wschodów i zachodów słońca oraz księżyca. Nnajdalej na północ i na południe od przesilenia letniego do zimowego. Centralny pal mógł zaś pełnić rolę gnomonu, rzucającego cień na ten swoisty ziemny zegar słoneczny.
Co ciekawe, powierzchnia kopca między płotkami wyłożona była różnymi rodzajami ziemi. Sektor północny (między kierunkiem wschodu i zachodu słońca w przesilenie letnie) pokryto kamieniami, co może wskazywać, że były to jakby schody prowadzące na miejsce obserwacji astronomicznych na szczycie.
Kopce krakowski są więc nadal skarbnicą tajemnic i na pewno zaskoczą nas jeszcze nie raz.
_______________________
Ciekawostka ta powstała przy współpracy z akcją Honorowy Południk Krakowski
